Dunya Ucak Trafigi

Uçuş Takip ve Hava Trafiği İzlemek İçin İnternet Siteleri

Uçuş takibi ve hava trafiğine göz atmak için başvurulabilecek farklı seçenekler mevcut. Bu seçeneklere değinmeden önce bazı kavramları açıklamakta fayda var.

Kuyruk Tescil Numarası

Hava araçlarının kayıt altına alınarak tanınmasını sağlayacak milliyetini gösteren belirli işaretler ile oluşmuş bir plakayı taşıması zorunlu tutulmaktadır. Bir hava aracının bir ülkeye ait olarak millileşme özelliğini kazanabilmesi ülke sivil havacılık otoritesi siciline kaydedilmesi gerekir. Böylelikle, uçakların genellikle kuyruk kısımlarında yer alan kendilerine ait kimlik numaraları olarak değerlendirilebilecek &#;kuyruk tescil numarası” vasıtasıyla uçuş izleme gerçekleştirilebilmektedir. Kuyruk tescil numarası genelde 3 bölümden oluşur: (i) Her ülkeye ait farklı bir kısaltma, (ii) ayraç işareti &#;tire&#; ve (iii) geriye kalan harf ya da sayıdan oluşan -rassal şekilde belirlenebilen- kısım.

Kuyruk tescil numaralarındaki tireden önceki kısaltma ilgili uçağın ait olduğu ülkeyi gösterir. Örneğin, Türkiye&#;nin milliyet işareti TC&#;dir.

Farklı ülkelere ait havayolu şirketlerinin kullandığı kuyruk numaralarındaki ülkelere ait ifadeler için Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü internet sitesindeki &#;Uçak Milliyeti İşaretleri ve Ortak İşaretler&#; (&#;Aircraft Nationality Marks and Common Marks&#;) başlıklı tabloya göz atılabilir. Hava araçlarında kullanılacak milliyet ve tescil işaretlerinin tespiti hakkında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü&#;nün &#;Hava Aracı Milliyeti ve Tescil İşaretleri Talimatı&#; da incelenebilir.

Ülkelere göre uçak kuyruk numarası kısaltmaları

Resmî uçakların kuyruk tescil numaraları için TC-ANA, TC-ATA, TC-TUR, TC-CAN gibi anlamlı kısaltmalar kullanılabilirken; Türk Hava Yolları&#;na ait özel uçaklar için TC-JZN gibi, Pegasus için TC-AIS gibi farklı harf ve sayı kombinasyonları kullanılabiliyor.

Bu konuda genellikle izlenilen teamül, THY’nin uçaklarının ilave kodunun genellikle &#;J&#; (ve &#;J&#; ile başlayan kombinasyonlar tükendiği için) &#;L&#; harfleri ile, Pegasus&#;unkilerin &#;A&#; ve &#;C&#; harfleri ile, Onur Air’in ise &#;O&#; harfi ile başlaması yönündedir. TC-LXX şeklinde bir kuyruk tescili, uçağın THY&#;ye ait olduğu çıkarımını yapmamızı sağlar.

TC-AIS kuyruk tescilli Pegasus uçağı

THY&#;ye ait uçakların kuyruk bölümünde tescil numaraları görülebilmektedir

T.C. Sağlık Bakanlığı&#;na ait ambulans uçağın kuyruk numarası TC-GVS olarak belirlenmişti

Çağrı Kodu

Tescil numarasının yanı sıra hava-yer muhaberesinde uçağın tanımlanması için kullanılan bir metod olan &#;call sign&#; da uçuşlar açısından önemli bir diğer bilgi. &#;Call-Sign&#;, uçağın telsiz çağrı kodudur. Özel uçaklar kendi tescil numarasını çağrı işareti olarak tercih edebilirken, ticari firmalar genelde uçuşlar için sabit çağrı işareti kullanmaktadır. Yani, THY&#;ye ait bir uçak gün içinde farklı noktalara uçuş gerçekleştirdiğinde farklı çağrı işaretleri taşıyabilmektedir.

Örneğin, İstanbul-Selanik uçuşları &#;de 10 yıllık aradan sonra TK koduyla tekrar başlamıştı. İstanbul-Selanik uçuşunda bu kod kullanılıyor. 1&#;den fazla uçuş olduğu için TK, TK ve TK de kullanılıyor.

Üretici Seri Numarası

Uçakların izini sürmeyi sağlayan bir diğer bilgi de &#;Üretici Seri Numarası&#;dır (&#;Manufacturer Serial Number&#; (MSN)). Her üreticinin fabrika çıkışında uçaklarına kendine özgü ve genelde ardışık izleyen bir numara verir. Bu numara özellikle uçak kazaları sonrasında yapılan hasar incelemelerinde gündeme gelir.

Uçakların kuyruk tescil numarası araç plakasına, üretici seri numarası ise motor şase numarasına benzetilebilir.

Hava Trafiği Gözetleme Fonksiyonları

Uçağın hız, yön, pozisyon, irtifa, uçuş numarası, kuyruk numarası gibi bilgilerini diğer uçaklara, yer istasyonlarına, hava trafik kontrol birimlerine aktaran &#;Otomatik Bağımlı Gözetim-Yayını&#; (&#;Automatic Dependent Surveillance &#; Broadcast&#; (ADS-B)) ve &#;Mode S Kodu&#; (&#;International Civil Aviation Organisation (ICAO) bit Aircraft Address&#;) da uçuşları takip etmek için kullanılabiliyor.

Çevrim İçi Uçuş Takip Kaynakları

Hem canlı hem de geçmiş uçuş kayıtları aracılığıyla uçuşları izlemeye imkân tanıyan birçok çevrim içi internet sitesi mevcut. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Airfleets ile uçaklar hakkında detaylara erişebilirsiniz. Airframes ve AeroTransport ile uçakların sahipleri hakkında iz sürülebilir.

Serbest erişim sağlamasa da Icarus Flights da son dönemde ön plana çıkan bir alternatif.

Aktarılan internet siteleri üzerinden uçağın rotası, güncel konumu, tahmini varış saati gibi uçuş bilgileri için ilgili kuyruk numarası ile arama yapmak mümkün. Uçuş trafiğinin güncel verilerinin yanı sıra bazı servisler aracılığıyla geçmiş verilere de ulaşmak mümkün.

Örneğin, Flight Radar 24 üzerinde Anadolu Jet&#;in TK sayılı uçuşunu takip edilebilir

Hava yolu trafiği ve uçuşlar hakkında farklı internet siteleri farklı kapsamda bilgi sunabiliyor. Bu nedenle birden fazla internet sitesine ihtiyaten göz atmanız fayda sağlayacaktır.

Aktarılan servislerin her özelliğine ücretsiz erişmenin mümkün olmayabileceğini de hatırlatalım.

Uçuş Takibi & Doğrulama

Doğrulama / yanlışlama incelemelerinde hava yolu trafiğini izlemek gerekebiliyor.

Özellikle Bellingcat&#;in incelemeleri, uçuş tespitine yönelik farklı kaynak kullanımını dair birçok örneği içeriyor.

funduszeue.info #TeyitYolu&#;nda uçuşların izinin nasıl sürülebileceğine değinmişti.

✈️ Uçaklar sadece gökyüzünde değil, internette de iz bırakır.

Elazığ depremi sonrasında Azerbaycan'ın Türkiye'ye yardım uçağı gönderdiği iddiasını nasıl teyitledik? #funduszeue.info

— Teyit (@teyitorg) July 24,

Lionel Messi’nin Barcelona’daki evinin üzerinden uçak geçmesinin Messi rahatsız olduğu için yasak olduğu iddiasına ilişkin incelememizde Flight Radar üzerinden yaptığımız izlemede ise Barcelona kalkışlı uçakların kalkış güzergahının Messi’nin evinin yer aldığı bölgenin üzerinden geçmediği, Madrid inişli yurt dışı kalkışlı uçakların ise bahse konu bölgenin üzerinden geçtiğini tespit etmiştik.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop ve Diyanet İşleri Başkanı (DİB) Ali Erbaş’ın Cibuti’de inşa edilen 2. Abdülhamit Han Camii’nin açılışına katılmak için uçak kiralandığı ve bu kiralama bedelinin toplam bin lira olduğu iddiasını incelerken de uçuş izleme sitelerinden istifade etmiştik.