De 8-urige werkdag is standaard in vele industrieën. Henry Ford berekende dat het een efficiënte tijd is wanneer een arbeider een maximaal product kan produceren zonder productiviteitsverlies door vermoeidheid.

Nu is het echter de 21e eeuw, en in de fabrieken van Ford werken vooral robots. En veel economen zijn van mening dat het geen zin heeft om 8 uur te werken wanneer hetzelfde werk in 5-6 uur kan worden gedaan.

Een werkdag van acht uur is nog steeds zinvol als mensen stroomwerk doen. Maar voor creatief, intellectueel werk is zo’n aanpak niet alleen ineffectief, maar zelfs destructief.

Waarom is de 8-urige werkdag niet voor iedereen geschikt?

De achturige werkdag begon als een socialistische droom. De bedenker van het idee wordt beschouwd als de textielfabriekseigenaar en sociaal hervormer uit Wales, Robert Owen. Hij was het die in het begin van de negentiende eeuw opriep tot de invoering van “acht uur werk, acht uur herstel en acht uur rust”. En het was een veel beter idee dan de 12 of 14-urige werkdag die in die tijd geaccepteerd werd, zelfs voor kinderen.

De volgende 100 jaar pleitten de Amerikaanse vakbonden voor de invoering van de achturennorm in verschillende industrieën. Henry Ford maakte er in 1926 een gewoonte van door in de fabrieken van zijn bedrijf een vijfdaagse werkweek van 40 uur in te voeren. In 1940 stelde het Congres officieel de 40-urige werkweek in de Verenigde Staten vast.

Er is tegenwoordig maar één probleem: Het is bijna onmogelijk om acht uur per dag te werken in veel soorten werk. Zoals de meeste mensen die gemengde meningen en beschouwingen geven over productiviteit, heb ik het over geestelijke werkers – degenen onder ons die werken achter een computer, in een kantoor, of thuis. Vooral degenen die iets creëren – schrijvers, programmeurs en grafisch ontwerpers.

Eerlijk gezegd denk ik dat acht uur per dag ook te veel is voor fabrieks-, restaurant-, callcenter- of winkelwerk, en we moeten die norm in alle bedrijfstakken heroverwegen en veranderen.

Ik ben een schrijver die vanuit huis werkt, dus mijn schema is mijn verantwoordelijkheid. Dit is zowel geweldig als verschrikkelijk. Zoals veel thuiswerkers denk ik aan het eind van de dag vaak: “Waar zijn al die uren gebleven? Wat heb ik vandaag echt gedaan gekregen?” En in tegenstelling tot mensen die naar kantoor gaan, kan ik niet zeggen: “Oh, ik ben naar kantoor geweest!” Ik heb geen externe criteria voor productiviteit, behalve het cultureel ingebakken idee om acht uur per dag te werken, vijf dagen per week.

Om erachter te komen waaraan ik mijn tijd besteed en of ik in deze arbitraire maatstaf pas, die is uitgevonden voor crimineel uitgebuite 19e-eeuwse fabrieksarbeiders, heb ik RescueTime geïnstalleerd. In wezen bespioneer ik mezelf met de app. Het houdt alles bij wat ik op mijn computer doe en laat me zien hoe lang ik elke dag werk en wat ik in die tijd eigenlijk aan het doen ben. Het is griezelig, maar ik vind het leuk.

Onlangs had ik een uitzonderlijk drukke en stressvolle week op het werk, omdat ik de laatste hand legde aan een lang artikel voor een tijdschrift en een dringend nieuwsbericht aan het schrijven was over een technisch onderwerp. Het was absoluut te moeilijk om beide taken tegelijkertijd uit te voeren. Ik voelde me vreselijk tijdens die dagen – depressief, angstig, at niet goed en sportte niet veel – en toen die periode voorbij was, werd ik meteen ziek.

Toen ik de RescueTime-statistieken van die dagen bekeek (woensdag tot en met maandag), bleek dat ik in totaal 35 uur en 17 minuten aan werk heb besteed. In het weekend heb ik niet gerust – op zaterdag heb ik twee uur gewerkt en op zondag ruim zeven uur. Mijn productiviteit was hoog, gemiddeld 84%, maar te oordelen naar de wekelijkse rapporten van RescueTime is dat niet onbetaalbaar. (Ik ben blij dat ik kan opscheppen dat ik meestal minder dan 30 minuten per dag aan Twitter besteed, iets wat ik nooit zou hebben geraden voordat ik RescueTime installeerde, en het blijft me verbazen. Ik dacht dat Twitter mijn dagen opslokte. Maar nee, het gaat allemaal om e-mail…)

Zelfs tijdens een voor mij ongewoon drukke week heb ik geen 40 uur gewerkt. Ik slaagde er niet in om acht uur per dag te werken, hoewel ik er een paar keer dicht bij kwam, met meer dan zeven uur werken gedurende drie dagen. Toch is dat meer dan ik gewoonlijk doe. Ter vergelijking: tijdens een routineweek in oktober zonder grote deadlines werkte ik 27 uur en 11 minuten met een gemiddelde productiviteit van 82%. Normaal gesproken zit ik volgens RescueTime 20-30 uur per week achter de computer (ik werk natuurlijk niet altijd achter de computer, maar genoeg om het een nuttige metriek te maken).

Ik zou het erger vinden als de andere schrijvers in de Slack-groep waar ik bij hoor, niet zouden vertellen hoeveel ze werken. Het blijkt dat niemand daar regelmatig acht uur per dag mee bezig is. Het is meestal tussen de vijf en zes uur. En totdat we onze ervaringen met elkaar deelden, voelde iedereen zich stiekem schuldig en lui.

Velen van ons in deze groep zijn freelancers. Maar ik ben er zeker van dat als je de tijd van mentale werkers op kantoor bijhoudt zoals ik de mijne bijhoud, het onwaarschijnlijk is dat je 40 uur ziet voor iemand. Veertig uur beschikbaarheid, ja. Veertig uur op kantoor. Veertig uur denken aan werk – op zijn minst, en waarschijnlijk meer. Maar hoeveel tijd besteed je daadwerkelijk aan iets doen, iets schrijven, iets creëren? Dat kun je niet acht uur per dag doen zonder kapot te gaan.

Dit is wat productiviteitsgoeroe Cal Newport “diep werk” noemt. Diep werk, dat totale concentratie vereist en iemands intellectuele en creatieve vermogens maximaliseert, is van vitaal belang voor vele soorten activiteiten en ook voor geluk. Na jezelf ondergedompeld te hebben in diep werk, voel je voldoening en trots. Maar langer dan drie of vier uur per dag in deze staat van intense concentratie blijven, is echt moeilijk.

Daarom, als diep werk het belangrijkste deel van je activiteit is, maar je hebt een werkdag van acht uur, dan ben je in wezen gedoemd om de resterende vier of vijf uur te besteden aan nevenactiviteiten en het afstruinen van het internet.

Ik zeg niet dat u helemaal geen e-mails hoeft te beantwoorden, rekeningen hoeft te versturen of interviews hoeft af te nemen. Ik zeg zelfs niet dat je geen tijd aan sociale media hoeft te besteden. Elke meest creatieve en zelfstandige baan heeft een administratief gedeelte, en social media is leuk, als het niet je hele leven in beslag neemt.

Maar daar heb je waarschijnlijk geen vier of vijf uur per dag voor nodig, toch? Dus waarom niet gewoon het diepe werk doen, dan de rest doen, en dan afronden? Het duurt waarschijnlijk minder dan acht uur. En dat is prima. Dat is het punt.

Voor mij is de ideale creatieve werkdag vijf uur. Een uur om op te warmen en contact te maken met het team en de wereld, drie uur om me te concentreren op een project of misschien twee, en een uur om te ontspannen, plannen te maken voor morgen, en ervoor te zorgen dat ik niets belangrijks gemist heb. Ik ben niet de enige die denkt dat dit de beste benadering van werk is. Onlangs had Newport het in de New York Times over een startup in Duitsland die een strikte werkdag van 8.00 tot 13.00 uur hanteert:

Om deze nieuwe aanpak te ondersteunen, dwingt [het hoofd van het bedrijf] werknemers op kantoor om hun telefoons in hun tas te laten en blokkeert hij de toegang tot sociale media. Door strikte regels wordt er minder tijd besteed aan vergaderingen (waarvan de meeste beperkt zijn tot 15 minuten of minder). Het belangrijkste is misschien wel dat werknemers nu nog maar twee keer per dag hun werkmail checken – geen lange correspondentie die de aandacht wegneemt, geen stiekeme controle van inkomende berichten tijdens het avondeten of de sportevenementen van de kinderen.

Het zal u niet verbazen dat u in vijf uur in zo’n omgeving productiever kunt zijn dan in acht uur in een normaal kantoor – als u tenminste iets aan het maken bent. Natuurlijk zijn er veel belangrijke kantoorklussen die niet in vijf uur alleen kunnen worden gedaan: personeelszaken, management, zelfs redactie, wat veel minder met schrijven te maken heeft dan je zou denken.

Ik vraag me ook af wat de werknemers van de regels vinden. Krijgen ze de kans om hun collega’s goed genoeg te leren kennen om zich met hen verbonden te voelen, of knikt iedereen alleen maar naar elkaar tijdens de pauzes? Ik zou niet in een kantoor willen werken waar collega’s als vreemden aanvoelen, hoe vaak ik ook mijn e-mails moet checken.

Maar voor degenen onder ons die creatief, geconcentreerd, relatief solitair werk doen, is vijf uur genoeg. Soms meer dan genoeg. Ik neem die last van je over. Ga en geniet eindelijk van je werkdag.