Wij veronderstellen dat velen onder u ooit te maken hebben gehad met een situatie waarin u cynisch, onbeleefd en zelfs wreed werd behandeld. Je vroeg je af: “Waarom doen ze me dit aan?”, “Wie heeft hen dat recht gegeven? De mening van psychologen over deze kwestie is vrij hard, maar rechtvaardig:

Elke persoon bepaalt de grenzen van het toegestane. Als je slecht behandeld wordt, en je gaat door met de dialoog, dan kleineer je jezelf opzettelijk. En het maakt niet uit wat je sociale status is. Zelfs als degene die je beledigd heeft veel meer macht en geld heeft, analyseert hij eerst zijn slachtoffers, en dan handelt hij. De sterken respecteren de sterken en verachten de zwakken. Daarom zijn wij de enigen die dicteren hoe we wel en niet behandeld kunnen worden.

Respecteer jezelf in elk geval en in elke situatie

Eigenwaarde en eigenliefde bepalen ons geestelijk comfort. Door de eigen identiteit, eigenwaarde, waarde en geloof te ontkennen, kan men niet in de eigen kracht geloven en onderschat men het niveau van de eigen pretenties.

Eigenwaarde vormt de kern van de persoonlijkheid. Onze motivaties, levensdoelen en aspiraties hangen af van ons niveau van eigenwaarde.

Om te begrijpen hoe goed jij je voelt over jezelf, beantwoord je de vraag: “Accepteer jij jezelf zoals je bent?” Of heb je een onbereikbaar beeld gecreëerd, besef je dat je er ver van verwijderd bent, maar probeer je niet eens dichter bij je ideale zelf te komen?

Hier ligt een uiterst dunne lijn in het begrip van zelfrespect. Terwijl het superego ’s morgens krachtig jogt, een evenwichtig dieet volgt, slimme boeken leest, nooit uit balans raakt en nooit een argument verliest, ligt het ego meestal op de bank en kijkt TV na terugkomst van een saaie baan. Van zelfrespect is in zo’n situatie geen sprake. Het is een andere zaak als een persoon zich gedraagt zoals zijn ideaalbeeld zich zou kunnen gedragen, of op zijn minst echte stappen in de goede richting zet.

Het conflict tussen het ideaalbeeld en de realiteit zal het gevoel van eigenwaarde belemmeren totdat je je natuurlijke luiheid begint te overwinnen en aan zelfverbetering begint te doen. Er is echter een gemakkelijkere manier – geef het ideaalbeeld op, leg de lat lager. Plaats je ideaalbeeld luiheid en luilak, en je zult samensmelten tot een harmonieuze eenheid. Het is onwaarschijnlijk dat u trots op uzelf zult zijn, maar misschien zult u zich er niet langer zorgen over maken.

Hoe kweek je eigenwaarde?

Eerst moet je erachter komen wat je wilt worden. We hopen dat je zo’n doel hebt. Want als dat niet zo is, dan is dat jammer, en raden we je ten zeerste aan een psycholoog te raadplegen.

Stel dat je al een ideaalbeeld van jezelf hebt. Wat wil je zijn? Hoe kom je daar nu mee overeen? Welke inspanningen doe je om een beter mens te worden?

Er is een eenvoudige techniek om dit allemaal uit te zoeken:

1. Neem een blanco vel papier en schrijf in een kolom de kwaliteiten op die ons ideale ego zou moeten bezitten;
2. Ga door de lijst en noteer de kwaliteiten die we al bezitten;
3. Kijk naar wat overeenkomt en wat niet.

Veel wedstrijden? Hoe meer er zijn, hoe hoger het niveau van eigenwaarde moet zijn. Met andere woorden, hoe dichter bij het ideaal, hoe meer reden om jezelf te respecteren. Trouwens, een absoluut samenvallen van het ideaal en de werkelijkheid wijst op een overdreven zelfvertrouwen of een laag gevoel van eigenwaarde.

Onvoorwaardelijke eigenwaarde

De tweede component van eigenwaarde is de basishouding van “Ik voel me goed (slecht) over mezelf”. Deze overtuiging hangt niet af van de mening van anderen of van onze werkelijke verdiensten; zij ontstaat in de vroege kinderjaren, wanneer alleen de beoordeling van de ouders telt. Als deze component overheerst, behandelt men zichzelf met respect.

Wanneer fundamentele zelfliefde en het gevoel dat je je eigen ideaalbeeld benadert samengaan, wordt zelfrespect bevestigd door zelfwaardering. Dit is het gelukkige geval waarin de persoonlijkheid evenwichtig, doeltreffend en heel tevreden wordt met de algemene evaluatie van iemands leven.

Vervormingen treden op als er een gebrek is aan emotionele goedkeuring van zichzelf met echte prestaties of, omgekeerd, zelfliefde wordt niet ondersteund door gronden voor eigenwaarde. Gevoelens van onwaardering en afkeer van het leven ontstaan.

Een perfect voorbeeld van eigenwaarde is een leeuw in zijn natuurlijke habitat. Zijn er velen die zouden willen testen hoe sterk hij is? Hij hoeft alleen maar op een nieuwe plek te komen, en alle dieren beginnen te beven. Het enige wat hij hoeft te doen is grommen en de vijand trekt zich terug.

Dus word een leeuw in je omgeving. Nee, we sporen je niet aan om agressief te zijn, maar word gewoon het soort persoon dat je gerespecteerd doet voelen wanneer je hem ontmoet. Mensen zijn, net als beesten, erg gevoelig voor hoeveel zelfrespect we hebben ontwikkeld. Weinig mensen zouden eraan denken een ongelukkige of vulgaire grap te maken met, of iemand te manipuleren die zelfrespect heeft ontwikkeld. Pogingen daartoe zijn natuurlijk mogelijk, maar ze worden duidelijk en ondubbelzinnig gestopt.

Daarentegen komen personen die lijden aan een lage eigenwaarde periodiek in situaties terecht waarin anderen misbruik maken van hun vriendelijkheid, hen vernederen en zich mengen in persoonlijke aangelegenheden. Het gebrek aan eigenwaarde wordt een provocatie voor lompe individuen, wat leidt tot een verdieping van de overtuiging dat “ik niet waardig ben”.

Hoe leren we onszelf te respecteren?

We kunnen de mensen om ons heen niet veranderen, dus moeten we onszelf veranderen. Leer trots te zijn op jezelf en geef jezelf redenen om trots te zijn. Op een dag zul je merken hoe de innerlijke houding zich zal manifesteren in de houding, de blik en de uitdrukking. Twijfel niet, de mensen om je heen zullen de verandering waarderen, en jij zult de verandering leuk vinden.

Alleen u zelf kunt de toestand van uw gevoel van eigenwaarde beoordelen en begrijpen hoeveel werk er nog voor u ligt. Om te beginnen kunnen we wat universeel advies geven:

1. Ontken jezelf niet. Accepteer jezelf zoals je bent. Zo houden ouders van hun kinderen – natuurlijk, ongeacht de uiterlijke kenmerken en de karakterfouten. Perfecte mensen bestaan niet, maar er zijn wel mensen die vertrouwen hebben in zichzelf;
2. Ontwikkel jezelf. Als je van jezelf houdt, probeer jezelf dan te verbeteren: lees veel, verruim je horizon, werk aan jezelf;
3. Leer van jezelf te houden. We hebben het niet over egoïsme, dat alleen gebaseerd is op het bevredigen van je eigen behoeften. Maar behandel jezelf niet als de vijand, sta jezelf in ieder geval soms wat vrijheden toe. Maak een lijst van genoegens die je je zou willen veroorloven. Misschien vind je het fijn om te gaan winkelen of een bad met geurend schuim te nemen, of misschien wil je gewoon het hele weekend thuis een boek lezen. Wees niet te streng voor jezelf;
4. Wees trouw aan jezelf. Behandel jezelf tolerant, wees niet boos op jezelf als iets niet meteen gelukt is, geef jezelf niet ongenadig de schuld van mislukkingen. Probeer het opnieuw, of meer dan eens, en het zal lukken;
5. Vind een baan naar je zin. Het is moeilijk jezelf te respecteren als je elke morgen de wekker moet vervloeken, naar een hatelijke baan moet ploeteren en jezelf als een slaaf van de kombuizen moet beschouwen. Verander van beroep als het moet, maar doe iets dat je na aan het hart ligt. Zodra je stopt met dagelijkse opofferingen te maken, zul je je een schepper voelen, en hoef je niet meer aan zelfrespect te denken;
6. Neem een “census” van je omgeving. Analyseer hoe aardig de mensen met wie je omgaat voor je zijn. Als je weet dat er iemand is die je niet graag ontmoet, doe dan wat je kunt om het contact tot een minimum te beperken. U zult zich ontdoen van negatieve emoties, en geen wroeging meer voelen omdat u zich steeds ergert;
7. Hou jezelf niet voor de gek met loze beloftes. Leer uw beloften na te komen. Beloof jezelf iets, probeer het uit te voeren – je zult plezier hebben, en tegelijkertijd je gevoel van eigenwaarde vergroten;
8. Vergelijk jezelf niet met anderen. Je hoeft jezelf met niemand te vergelijken – je bent een apart persoon, die respect verdient en geen rolmodellen nodig heeft. Als iemand, naar jouw mening, het imiteren waard is, beoordeel dan zijn ervaring, analyseer de acties, levensprincipes. Je kunt veel leren van meer succesvolle mensen, maar je hoeft jezelf niet met hen te vergelijken;
9. Laat je verleden los. Vergeet je oude wrok, vergeef je misbruikers en wens ze het beste. Terwijl je voortdurend terugblikt op gebeurtenissen uit het verleden, gaat het heden aan je voorbij. Je laat kansen liggen door door te gaan met ruzies die al zijn afgerond. Het is een zinloze verspilling van tijd en energie.

Waardeer jezelf, en als je denkt dat je daar niet genoeg reden toe hebt, doe dan aan zelfverbetering. We kunnen de omstandigheden niet altijd veranderen, maar leer met waardigheid te leven in ieders kracht. Doe geen dingen waar je je voor zult schamen, verraad jezelf niet, en wees eerlijk tegen jezelf, zodat je jezelf kunt respecteren.

Waarom is het nodig om persoonlijke grenzen te stellen aan de bazen en collega’s op het werk?

Grenzen in relaties zijn een belangrijk element van communicatie, niet alleen in het gezin en onder vrienden, maar ook op het werk. Wij gebruiken ze om onze houding en principes aan onze collega’s duidelijk te maken, om hen te laten zien wat voor ons aanvaardbaar of onaanvaardbaar is. Zo vertellen wij onze omgeving hoe men zich tegenover ons moet gedragen en wat wij in ruil daarvoor kunnen bieden.

Werk vormt een belangrijk deel van ons leven. Wij brengen het leeuwendeel van onze dag op het werk door. Duidelijke en begrijpelijke grenzen stellen in werkrelaties is geen gril of modegril. Niet alleen het comfort van de ziel, maar ook van het lichaam hangt ervan af. Hoe komt dat? Het gebrek aan grenzen leidt er vaak toe dat een persoon “op zijn hoofd zit” – gedwongen wordt om overuren te maken, andermans taken op zich te nemen. In dit geval lijdt eigenwaarde, gezondheid, relaties met naaste mensen – wat kan een positieve stemming zijn, als je boos en moe van het werk komt?

Het vaststellen van grenzen in werkrelaties is een belangrijke en noodzakelijke stap. Zonder grenzen staan we voortdurend onder stress omdat we niet weten wat we van de mensen om ons heen kunnen verwachten. We moeten te veel werken en komen voortdurend in onaangename situaties terecht.

Tegelijkertijd zorgt het hebben van grenzen in werkrelaties ervoor dat je je zelfverzekerd voelt in het team en plezier hebt in je werk. Dankzij hen heeft elke werknemer een duidelijk inzicht in wat hij precies moet doen, ontstaat er een stabiele positieve sfeer in het team. Dit draagt bij tot een hoge productiviteit, versterkt het team zelf, werknemers haken minder snel af. Iedereen weet wat hij van de ander kan verwachten, het aantal ruzies als gevolg van misverstanden of ongemakkelijke situaties neemt af.

Het lijdt geen twijfel dat grenzen in werkrelaties noodzakelijk en belangrijk zijn. Maar waarom vindt dan niet iedereen de kracht om ze te stellen? Werk is niet alleen onze financiële basis, maar ook een middel tot persoonlijke voldoening. Het heeft een grote invloed op ons gevoel van eigenwaarde en zelfrespect.

Het is in de eerste plaats daarom dat we bang zijn onze baan te verliezen, niet omwille van monetaire overwegingen. Daarom durven wij vaak niet op ons zelf te staan, de persoon die ons terrein binnendringt op zijn plaats te zetten. Wij zijn bang dat wij bij inkrimping als eerste zullen worden “gevraagd”, dat wij als “lastig” zullen worden beschouwd en als eerste zullen worden weggedaan.

En van kinds af aan zijn wij opgevoed op deze manier – wees nederig, houd je hoofd naar beneden, dring je rechten niet op. We zijn gewend aan het feit dat je geen ruzie kunt maken met de bazen en je gelijk niet kunt halen, dat je om vooruit te komen in je carrière nederig moet zijn en alle opgedragen taken moet uitvoeren.

Maar de gevolgen van het gebrek aan grenzen in de werkrelatie zijn veel ernstiger dan de denkbeeldige problemen omdat je de autocratische op zijn plaats zet of de lomperik leert om jezelf te respecteren.

Hoe stel je grenzen in een werkrelatie?

Respect krijgen op het werk is niet moeilijk als je je aan deze regels houdt (en natuurlijk duidelijk je takenpakket vervult):

1. Spreek je direct uit als je vindt dat bepaalde acties, toon of uitspraken onaanvaardbaar zijn. Je hoeft niet bang te zijn om je ongenoegen te uiten, om je te laten verleiden tot insinuaties. Zeg gewoon: “Je hebt het recht niet om je zo tegen mij te gedragen. Zo is het genoeg;
2. Stel voor jezelf comfortabele regels op die bij jou persoonlijk passen. Sommige mensen hebben stress omdat ze de lunchpauze moeten verplaatsen vanwege de werkdruk, terwijl een ander maar 10 minuten nodig heeft om te eten, en hij is weer terug in de strijd. En misschien verveelt het hem zelfs om een uurtje te rusten, terwijl hij zelf staat te popelen om verder te werken. Het belangrijkste is dat uw regels in de bedrijfscultuur passen en niet buiten de traditionele normen van het werkrooster vallen;
3. Wacht niet tot “de laatste druppel”. Als u een probleem ziet, los het dan meteen op, wees niet geduldig. Hoe sneller u het probleem oplost, hoe minder u zich er zorgen over hoeft te maken;
4. Leer hoe je “nee” moet zeggen. Als het verzoek van een collega of een bevel van je baas je innerlijk ongemakkelijk laat voelen, of in strijd is met je persoonlijke morele principes, weiger dan. Maar het is niet nodig om te rigide te zijn. Er zijn mensen die zich op hun gemak voelen achter een stenen muur van onverzettelijkheid, maar die hebben weinig vrienden. Zoek de gulden middenweg: toon de bereidheid om terug te vechten tegen een cordonbreker, maar verander tegelijkertijd niet in een boze en ongezellige werknemer;
5. Laat jezelf niet overkomen als een preutse. Als u nog maar pas aan het werk bent, moeten de grenzen geleidelijk worden gesteld en moeten er periodiek concessies worden gedaan. Het is belangrijk om een lijst van onschendbare principes te hebben. Zo kunt u bijvoorbeeld toestaan dat u een paar keer wordt gevraagd om na het werk laat te blijven, maar dat er nooit op hogere toon met u mag worden gepraat;
6. Wees bereid om weerstand te ondervinden. Je eigen regels stellen is niet altijd gemakkelijk. Iemand zal proberen zijn lijn te buigen, er kunnen zelfs conflicten ontstaan. Er zijn mensen die oprecht niet om anderen geven – hoe hard je het ook probeert, ze zullen onbeleefd zijn, hun werk op de collega’s dumpen, geen respect tonen. Met hen kun je niets doen – je moet ze ofwel tolereren, ofwel op zoek gaan naar een andere baan. Het goede nieuws is dat zulke onbeleefde mensen niet in alle teams voorkomen;
7. Koester geen wrok. Als je je ontevredenheid over de situatie uit, maak dan altijd je wensen kenbaar, zeg welk gedrag je van anderen verwacht;
8. Overleg met ervaren werknemers. Kijk naar uw omgeving op het werk en u zult zeker een wijze collega vinden die in moeilijke situaties een evenwicht weet te bewaren. Laat hem u vertellen wat u moet doen, praat over de eigenaardigheden van communicatie met bepaalde mensen, help u een uitweg te vinden uit een onaangename situatie.

Wat te doen als een baas of collega de grenzen al heeft overschreden?

Helaas kan dit probleem niet langer pijnloos worden opgelost. De agressor heeft al “bloed geproefd” en zal je bij de eerste gelegenheid proberen te “verdrinken”.

Zachtjes proberen uit te leggen (in een poging deze kostbare relatie niet te verpesten) dat je het niet echt leuk vindt als hij je op deze manier vernedert, zal geen zin hebben. Sommige agressors verontschuldigen zich soms zelfs voor hun gedrag. Maar dat betekent niet dat ze zullen stoppen. Ze hebben de grens al overschreden en zullen het opnieuw willen proberen.

Wat te doen met zulke mensen? De enige optie hier is stoppen met communiceren, om ze met een hard woord te sturen. Als het de baas is, neem dan ontslag. Geestelijke gezondheid is belangrijker dan geld of carrière.

Normale mensen vernederen andere mensen niet. Het is onmogelijk, zelfs per ongeluk. Als een normaal mens zich ergens bij jou misdraagt, zal hij dat onmiddellijk beseffen (zonder jouw aansporing), ontzet zijn en zijn gedrag op alle mogelijke manieren compenseren.

Hier iets rechtzetten is al te laat. U zult zeker zijn van de juistheid van mijn woorden. Zo niet onmiddellijk, dan na enige tijd, wanneer u het beu zult zijn te geloven dat u het zich weer hebt verbeeld. Wanneer u dit als hoofdregel accepteert, zullen alleen normale mensen tot u aangetrokken worden. Die ook hun persoonlijke grenzen juist hebben afgebakend.