Soms staan we zelf ons eigen geluk in de weg. We werpen obstakels op voor onze doelen en dromen, we verpesten relaties met dierbaren, we zwelgen jarenlang in zelfmedelijden in plaats van verder te gaan. Zelfvernietigend gedrag wordt een gewoonte. En aan het eind van de dag kijken we terug en beseffen we met bitterheid dat het leven niet was zoals we wilden dat het zou zijn.

Om de diepste spijt in de toekomst te vermijden, moet je nu stoppen met jezelf pijn te doen. In een boek “Get Out of Your Own Way: Overcoming Self-Defeating Behavior” bespreekt psychiater Mark Goulston de verschillende soorten zelfsabotage en hoe je destructief gedrag kunt veranderen.

Dit is wat Goulston adviseert.

1. Wacht niet tot het te laat is

Als je je leven blijft leiden zoals het nu is, waar zul je dan spijt van krijgen als je tachtig bent? Stel je voor dat je die leeftijd hebt bereikt. Welke belangrijke dingen zijn dan niet voltooid? Stel dat je geen tijd hebt gehad om je met je vader te verzoenen of een oude vriendschap te vernieuwen. De hoogtepunten uit het leven van je kinderen gemist hebt. Niet genoeg hebt gereisd. Nooit aan de boeken toekwam die je wilde lezen.

Vraag jezelf af: wat zou er voor jou nodig zijn om het gevoel te krijgen dat je een waardig en zinvol leven hebt geleefd?

Vaak duwen mensen wat echt belangrijk voor hen is uit hun bewustzijn, om de status quo niet te verstoren. Maar weet dit: als je deze weg inslaat, zul je later vreselijke spijt krijgen. En, hoogstwaarschijnlijk, zal het te laat zijn om nog iets te veranderen.

Hoe lost u dit probleem op? Bedenk gewoon wat je vanaf vandaag anders kunt gaan doen om je tachtigste verjaardag tegemoet te treden zoals je dat graag zou willen. Begin met deze dingen.

2. Wees niet bang om risico’s te nemen

Veel mensen vermijden opzettelijk in alles risico’s te nemen. Helaas is dit de beste manier om als “grijze muizen” door het leven te gaan.

Je moet dus risico’s nemen in het leven. Vat dit niet op als een oproep om roekeloos te zijn. In sommige situaties is het inderdaad beter om geen risico’s te nemen, maar dat betekent niet dat je altijd in alle omstandigheden voorzichtig moet zijn.

Als je, terwijl je over straat loopt, onder je voeten blijft kijken en ijverig elke kuil en hobbel vermijdt, zul je uiteindelijk de verkeerde kant opgaan. Soms moet je je ogen van de grond houden, zodat je de richting niet kwijtraakt.

En zo is het ook in het leven. De veilige weg is niet altijd de goede weg. Hoe eng het ook is, zo nu en dan moet je een risico nemen en in volle vaart vooruitgaan, zonder je hoofddoelen uit het oog te verliezen.

Beweeg waar je ogen gaan. Je hoeft niet de hele tijd onder je voeten te kijken. Ja, je zult struikelen en zelfs vallen, maar je zult tenminste proberen je dromen te verwezenlijken en het leven in al zijn verscheidenheid kunnen proeven.

Bedenk of je nog ongerealiseerde verlangens hebt. U wilt bijvoorbeeld van loopbaan veranderen, naar een andere stad verhuizen of een gezin stichten, maar u kunt niet beslissen over zo’n serieuze stap. Beoordeel adequaat en praktisch wat u nu kunt doen om dichter bij uw droom te komen.

3. Vermijd rebellie omwille van de rebellie

Wij houden er niet van onder druk te worden gezet omdat wij de baas willen zijn over ons eigen leven. Het is een natuurlijk verlangen. Maar rebellie omwille van de rebellie is een weg naar nergens.

Als je zo opkomt voor je onafhankelijkheid, kun je jezelf onbedoeld schade berokkenen.

Een typisch voorbeeld: ouders staan erop dat hun dochter haar studie afmaakt. Binnenin haar, schreeuwt alles: “Vertel me niet wat ik moet doen!” – en ze stopt met de universiteit, ook al wilde ze diep van binnen verder studeren.

Als je het plan van iemand anders afwijst, bedenk dan of je ook tegen jezelf in opstand komt.

Dergelijk gedrag is niet alleen kenmerkend voor kinderen. Er zijn momenten waarop echtgenoten in opstand komen tegen hun overheersende wederhelften. Of zakenpartners rebelleren tegen elkaars eisen ten nadele van de bedrijfswinst.

Om niet in een dergelijke situatie terecht te komen, moet je begrijpen dat je je eigen weg kiest, en je niet zomaar onderwerpt aan de wil van anderen. Als iemand druk op je uitoefent om iets te doen, stop dan en vraag jezelf af hoe eerlijk en redelijk die eisen zijn. Komen jouw aspiraties overeen met de verwachtingen van die persoon? Zo ja, stem er dan mee in om te doen wat hij aanbeveelt.

4. Wees realistisch

Er is niets mis mee om groot te denken en jezelf doelen te stellen die moeilijk te bereiken zijn. Maar je verwachtingen moeten altijd realistisch zijn.

Als de kans op succes klein is, moet je de zaak niet benaderen met de houding “Ik moet het absoluut bereiken!”. Het is beter om het te zien als een wens die misschien niet uitkomt. In dat geval zal een mislukking u niet “uit het zadel” wippen.

Laat gedachten van wensdenken je redenering niet vertroebelen.

Als je ervan droomt iets groots te bereiken (bijvoorbeeld een Hollywoodster worden), maak van wat je wilt dan niet iets absoluut noodzakelijks. Anders loop je het risico dat je te veel tijd en energie besteedt aan onrealistische fantasieën, en vervolgens in een depressie raakt.

Hoe weet je of je levensdoel realistisch is? Dat is gemakkelijk te doen als je deze aanbevelingen opvolgt:

1. Vraag jezelf af of wat je wilt ooit echt zou kunnen gebeuren. Wat is de waarschijnlijkheid dat dat gebeurt?
2. Maak een lijst van alles wat je nodig hebt om dat doel te bereiken;
3. Beoordeel je doel op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 volledig onrealistisch is en 10 volledig realistisch. Hoe lager de score, hoe belangrijker het is om een plan van aanpak te hebben voor het geval je faalt;
4. Stel een lat van verwachtingen: “Ik wil het hebben”, “Ik heb het nodig”, of “Ik moet het absoluut hebben”, afhankelijk van het realisme van het doel.

5. Gebruik afgunst in je voordeel

Afgunst kan zeer destructief zijn. Het is vernietigend en geeft ons een gevoel van ontbering. Bovendien wordt het altijd gevolgd door schaamte: we haten het te denken dat we niet in staat zijn ons te verheugen over de successen van anderen.

Maar afgunst kan ook motiverend werken. Het zal je ver vooruit helpen als je constructieve actie onderneemt in plaats van te klagen over je lot. Als je de persoon beter leert kennen, ga je niet denken “ik wou dat ik dat kon”, maar “ik zou dat ook kunnen”.

Deze eenvoudige stappen zullen helpen om van negatieve attitudes af te komen en afgunst in de juiste richting te sturen:

1. Probeer zoveel mogelijk te weten te komen over de persoon die je benijdt. Probeer vaker met die persoon te communiceren. Misschien kom je erachter dat hij of zij de afgunst niet zozeer verdient als je had gedacht. Het kan zijn dat je erachter komt dat zelfs de gelukkigen gebreken, fouten en zwakheden hebben;
2. Ontdoe je van de vijandigheid in je gedachten. Stop met wensen dat het voorwerp van je afgunst niet heeft waar je van droomt. Dan kun je gemakkelijk overgaan naar het volgende niveau, bewondering. Leer de prestaties van anderen te bewonderen zonder het allemaal toe te schrijven aan je eigen falen;
3. Je kunt van bewondering naar imitatie gaan. Heeft de persoon die je benijdt vaardigheden, training, of persoonlijke kwaliteiten die jij zou kunnen verwerven of ontwikkelen? Moet je hun waarden overnemen of hun agenda kopiëren?
4. Ga ervoor!

6. Stop met medelijden met jezelf te hebben

Spanningen in de familie, eenzaamheid, financiële instabiliteit, slechte levensomstandigheden, ziekte van een dierbare, ontevredenheid over het uiterlijk – alles kan een reden zijn om medelijden met jezelf te hebben.

Toegegeven, de dingen lopen niet altijd zoals we zouden willen. Maar dat betekent niet dat je de hele tijd over je lot moet treuren. Door medelijden met jezelf te hebben, verspil je energie die je anders zou kunnen gebruiken om je leven een andere wending te geven en het ten goede te veranderen.

Door te zwelgen in het gevoel van hulpeloosheid, ontneem je jezelf hoop.

Dus geef niet toe aan de “oh wee ben ik!” houding. Probeer in plaats daarvan het goede in je leven te zien. Laat het glas halfvol zijn. Denk dan na over wat je kunt doen om het probleem waar je je zorgen over maakt op te lossen en een betere toekomst voor jezelf veilig te stellen.

Hoe kom je van je zelfmedelijden af? Maak een lijst van alles in je leven waarvoor je dankbaarheid voelt. Sluit je indien mogelijk aan bij een steungroep die bestaat uit mensen met dezelfde redenen om medelijden met jezelf te hebben als jij. Zoek een oplossingsgerichte gemeenschap waar leden niet alleen hun pijn delen, maar ook hoop en plannen bespreken.

7. Geef niet te snel op

Sommige mensen beginnen gretig aan elke nieuwe taak, maar zodra het tijd is voor een karwei, raken ze gefrustreerd en geven ze op. Maar succes komt zelden toe aan degenen die niet bereid zijn het vervelende en saaie deel van het proces te doorstaan. Het is onmogelijk om iets te bereiken dat de moeite waard is zonder doorzettingsvermogen.

Verveling is niet de enige reden waarom we te snel opgeven. Soms blijken dingen in ons leven, of het nu gaat om banen of huwelijken, moeilijker te zijn dan we hadden verwacht, zodat sommigen van ons besluiten dat “het spel de kaarsen niet waard is”.

De gewoonte om te vroeg op te geven is een vorm van zelfdestructief gedrag. Mensen die dit doen, bereiken hun doelen niet. Bovendien verliezen zij hun geloofwaardigheid in de ogen van anderen, en uiteindelijk ook in hun eigen ogen.

Heel vaak weigeren mensen verder te gaan en zijn ze slechts een paar stappen verwijderd van succes.

Natuurlijk zijn er momenten waarop geen enkele inspanning een zakelijk project of een relatie kan redden. Misschien moet je echt een ongelukkig huwelijk verbreken of een veelbelovende baan opzeggen. Maar het is belangrijk om te begrijpen wat het verschil is tussen te snel opgeven en een redelijke beslissing nemen om verdere verliezen te voorkomen.

Om de juiste keuze te maken, moet u zich afvragen welk gedrag meer kenmerkend voor u is: te snel opgeven of, omgekeerd, volharden in iets dat al lang geleden had moeten worden gestopt? Vraag uzelf dan af of u alle beschikbare opties hebt onderzocht, alle informatie hebt verzameld die u nodig hebt en alle hulp hebt gevraagd die u nodig hebt voordat u iets opgeeft. Als u dat niet hebt gedaan, is het waarschijnlijk nog steeds de moeite waard om voor te vechten.

Beoordeel ten slotte eerlijk de omvang van uw frustratie en ontevredenheid. Te veel en te lange ontevredenheid, melancholie of depressie wijzen erop dat verandering lang op zich laat wachten. Als het nog niet zo slecht gaat, is het misschien nog te vroeg om het streven op te geven.

U kunt meer te weten komen over hoe u zich kunt ontdoen van zelfdestructief gedrag door het lezen van het boek “Get Out of Your Own Way: Overcoming Self-Defeating Behavior”.