Basketbol Blok Nedir

DURUŞ

Basketbolda hangi pozisyonda oynarsanız oynayın, duruş şeklini doğru bilmek en önemli noktadır. Buna hazır olma da diyebiliriz. Basketbol ‘un karakteristiği gereği oyun çok hızlı ve çabuk gelişmekte ve değişmektedir. Her an pas alacakmış, şut atacakmış, top sürecekmiş veya ribaunda çıkacakmış gibi hazır ve hareketli olmalısınız. Topla hızla hücuma çıkmak veya defansa dönmek için hazır olmalısınız.
İyi bir hazır bekleme pozisyonunda;

• Ayaklar omuz genişliğinde açık ve bir adım önde, dizler hafif bükülü vaziyette,
• Kollar vücudunuzun önünde ve göğüs seviyesinde, dirsekler aşağıda ve vücudunuza yakın, avuçlarınız dışa dönük,
• Başınız dik ve sürekli uyanık vaziyette olmalısınız.

PİVOT HAREKET

Basketbol ’un temelini oluşturan harekettir. Topa sahip olduktan sonra, bir ayak yerde sabit kalırken, diğer ayağın kuralara uygun olarak istenilen yönde hareket etmesine pivot hareketi denir. Pivot ayağı sabit kalmak kaydıyla, diğer ayağınızı istenilen yöne hareket ettirerek pas yapılabilir veya şut atılabilir. Pivot hareketi; topu kontrol altına almak, bir rakibi aldatmak ya da onu blok yoluyla önlemek amacıyla kullanılır. Pivot hareketini şu şekilde yapabilirsiniz:
• Pivot ayak topuğunu kaldırıp, ayakucunda dönebilir,
• Serbest olan ayakla istenilen yöne ve yere hareket ettirebilirsiniz.
Unutulmaması gereken şey, pivot ayağınızı top elinizden çıkmadığı sürece yerden kesilmemesi. Aksi halde hatalı yürüme yapmış olursunuz.

TOP TUTMA

Bir oyuncunun durarak, yürüyerek, koşarak veya sıçrayarak yerde duran, yuvarlanan, potadan seken veya pas olarak gelen topu; tek veya çift elle tutarak kontrol altına almasıdır. İyi top tutma, iyi pas yapmanın, top sürmenin veya şut atmanın temelini oluşturur. Çünkü topla yapılan tüm basketbol hareketleri top tutma ile başlar. İyi bir basketbol oyuncusu topu, istenilen yerde ve şekilde tutabilmelidir. Hatalı top tutmalar, bir takımın pozisyonu kaybetmesine ve sonunda da sayı kaybetmesine neden olabilir.
İyi top tutabilmek için:

• Ayaklar omuz genişliğinde açık, bir ayak diğerine göre biraz öndedir.
• Dizler hafif bükülü, gövdenin üst kısmı hafifçe öne eğiktir.
• Kollar öne uzatılmış ve dirsekler yere paraleldir.
• Parmaklar mümkün olduğunca açık, bilek yumuşak ve esnektir.
• Pas gelirken kollar öne doğru uzatılır. Top mümkün olan en uzak noktada parmakların teması ile emilerek tutulur. Avuç içi topa temas etmemelidir.
• Topun yüksekliğine, sertliğine, yönüne, uzaklığına göre gelişi top tutuşu sırasında dikkat edilmesi gereken noktalardır.

PASLAŞMA

Pas, topun bir oyuncu tarafından çeşitli şekillerde tek veya çift el kullanılarak takım arkadaşına aktarması hareketidir. Oyuncunun ve pozisyonun durumuna göre değişen çeşitli şekillerde paslaşmalar vardır. Fakat bütün paslaşmalarda dikkat edilmesi gereken ortak noktalar şunlardır:

• Bütün paslar parmaklarla yapılır, avuç içi kullanılmaz.
• Parmaklar top üzerinde açık ve eşit dağılmış olmalıdır.
• El bilekleri mümkün olduğunca esnek olmalıdır.
• Kollar top elden çıktıktan sonra, hareketi takip etmelidir.

1. Göğüs Pası (Chest)

Basketbol ’da en sık kullanılan ve tercih edilen pas çeşididir. Çabuk ve kolay şekilde yapılması, takım arkadaşının kolay alabilmesi ve yüksek isabetlilik oranı olması göğüsten pasın tercih edilme nedenleridir. Göğüs pası sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Yüzünüz top atılan kişiye dönük olmalı,
• Baş yukarda ve dizler hafif bükülü durumdadır,
• Parmaklar açık ve topu kavramış durumdadır,
• Top göğüs hizasında ve dirsekler hafifçe dışa dönüktür,
• Topu elden çıkarırken kollar mümkün olduğunca gergin olmalı ve topun atılacağı kişiye doğru bir adım atılmalıdır,
• Bilekler esnek vaziyette öne ve yukarı doğru topu takip etmelidir.

2. Yerden Pas (Bounce)

Bu pas türü genellikle size yakın savunma yapıldığında, topun yere vurdurularak rakip oyuncunun kolları altından takım arkadaşınıza tek veya çift elle atılmasıdır. Kısa atılan bir pas çeşididir. Atış tekniği göğüsten yapılan pas gibi olmakla beraber, avuç içi ve bileklerin yönü yere doğrudur. Dizler ve kalça biraz daha alçak pozisyondadır. Pas yaparken öne doğru bir adım atılması pas isabetliliğinin artmasını sağlar.

3. Baş Üstü Pas (Over Head)

Bu pas genellikle savunma oyuncularının ve kesicilerin üzerinden, ribaundu kapan oyuncunun fast break hücumuna yönelik sahanın uzağındaki bir oyuncuya top atmak için tek veya iki elle kullanılan pas türüdür. Uzun boylu oyuncuları beslemek için ideal bir pas türüdür. Bu pas atışı sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Çift el kullanılacaksa, top baş üzerinde, parmaklar topu arkadan açık olarak kavrayacak şekilde ve başparmaklar topun altında yer alır.
• Pas atacak oyuncu öne doğru bir adım atarak, ağırlık aktarımını arka bacaktan ön bacağına taşır.
• Kollar yukarıda, dirsekler baş seviyesinde hafif bükülü ve öne doğru açık olmalıdır.
• Tek el baş üstü paslarda, hangi el kullanılıyorsa, o yönde top kulak arkası hizasına ve başa yakın bir yerden atılır.
• Parmaklar topu iyice kavramalı ve diğer el atış yönünü göstermelidir.
• Bir adım öne atılarak atış kuvveti ve pas isabetliliği artırılabilir.

Bu paslara ek olarak, alttan pas, yüksek yan pas, tek el pas, tek el alttan pas, tek el yandan pas, çengel pas, aşırtma pas, tek el arkadan pas, tek el arkadan yerden pas gibi kullanılan pas türleri de vardır. Fakat bunlar yukarıda açıklamaları verilen paslar kadar sık kullanılmazlar.

TOP SÜRME

Topun bir oyuncu tarafından kontrol altına alındıktan sonra, durarak veya hareket halinde bir elle yere doğru itilerek, rakip oyunculara dokundurmadan tekrar tekrar sektirilmesine top sürme (dripling) denir.
Basketbolda iyi top sürebilen biri olmak çok önemlidir. Fakat yine de altın kural olarak, pas verme imkânı varken; top sürme, aynı zamanda pastan da daha yavaş olduğu, için sık kullanılması önerilmez. Top sürme şu avantajları sağlar:

• Eğer pas imkânınız yoksa rakip oyuncuları topla hızla geçmeyi ve oyunu hücum sahasına yıkmayı,
• İyi bir pas ortamı yaratmak için, rakip oyuncuları oyalayarak alan açılmasını,
• Hızlı hücum (fast break) uygulamasında daha verimli ortam hazırlamayı,
• Kendi başınıza sayı yapabilme imkânı sağlar.

İyi top sürmeyi öğrenirken, bununla birlikte, ne zaman top sürmemiz gerektiğini de iyi öğrenmeliyiz. Top sürme sırasında şu noktalara dikkat edilmelidir:

• El ayası yuvarlak, parmaklar birbirlerinden yeterince açık, topun yönünü kontrol etmeli,
• Topa parmak uçları temas etmeli ve bilekler esnek olmalı.
• Kalça ve dizler hafif bükülü ve diğer el rakibin yaklaşmasını engellemek için yukarıda yanda olmalı.
Temel olarak iki türlü top sürme şekli vardır:

1. Alçak Kontrollü Top Sürme

Alçak kontrollü top sürme, genellikle yakınınızda rakipten çok oyuncu olan ve yakın savunma yapan rakip oyuncularına karşı yapılır. Top, genellikle diz ile bel arasında bir yerde ve oyuncunun vücuduna yakındır. Topun seviyesi, sürülüş anındaki duruma ve savunma yapan oyuncunun savunma tarzına bağlıdır.
Alçak kontrollü top sürmede dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Dizler hafif bükülü ve gövde hafif öne eğilmiş durumda,
• Baş yukarıda ve gözler etrafa bakmalı,
• Kol, el bileği, el ve parmaklar; topla birlikte uyumlu olarak alçalıp yükselmeli,
• El bileği yumuşak ve uyumlu bir şekilde topu takip etmeli,
• Parmaklar mümkün olduğunca açık olmalı ve avuç içi topla temas etmemeli

2. Yüksek Hızlı Top Sürme

Yüksek hızlı top sürme, hızlı hücum yapılırken ve teke tek sayıya gitme anlarında kullanılır. Temel tekniği, alçak kontrollü top sürmeyle aynıdır. Sadece vücudun duruşu biraz değişiklik gösterir.
Yüksek hızlı top sürmede önemli noktalar:
• Vücut öne fazlaca eğik olmamalı
• Top, kalça ile göğüs arasında bir yükseklikte olmalı,
• Adımlar büyük atılmalı ve top vücudun önünde olmalı,
• Omuzlar hareket yönünde, vücut rahat ve gözler etrafı kontrol ederek, uyanık olunmalıdır.
Yukarıda açıklanan temel top sürmelerin dışında önden el değiştirerek top sürme, sırtı rakibe dönerek top sürme, arkadan el değiştirerek top sürme gibi oyuncunun yetenekleri ve rakibin savunma stiline göre değişkenlik gösteren top sürme çeşitleri de vardır. Fakat temel teknikler her top sürme şekli için hemen hemen aynı özellikleri gösterir.

ŞUT ATMA

Basketbolda şut; oyuncunun topu herhangi bir şekilde elleriyle çemberden geçirmek amacıyla potaya atma hareketidir. Çok sayıda ve çeşitli şekillerde şutlar olmasına rağmen, iki önemli faktör dikkate alındığında aşağıdaki iki nokta hemen hemen aynıdır.
Birincisi, şutun genel gücü, ayak tabanından başlayarak, ayak bilekleri, dizler, kalça, üst vücut, kollar, bilekler, el ve parmakların ortak ve uyumlu hareketleri ile olur.
İkincisi ise, şut esnasında kolların aldığı pozisyondur. Top ele alındığında, kolların açısı büyük (L) harfi şeklinde bir açı çizmelidir. Bilekler, ön kolla yaklaşık doksan derecelik bir açı oluştururken, üst kolla paralel bir pozisyonda durmalıdır. Topu, rahat ve normal bir şekilde açılmış parmaklarla kavramalı. Parmaklarını topun arkasından ve topun biraz alt ortasından, taşıyabilecek şekilde avuç içi teması olmaksızın kavramalıdır. Diğer destek el parmakları topu yan alttan desteklemelidir. Şut atıldığında, kollar gergin bir şekilde yukarı doğru hareketi takip etmelidir. Topun parmaklar üzerinde yuvarlanmasını sağlarsanız; bu hareket, topun geriye doğru dönerek daha yumuşak bir şekilde potaya çarpıp, çemberden girmesini kolaylaştıracaktır.

Birkaç temel şut şekilleri şunlardır:
1. Durarak Tek El Şut
Bu şut genellikle uzun mesafeli veya serbest atışlarda kullanılan bir şut tarzıdır. İyi bir durarak tek el şut atabilmek için şunlara dikkat edilmelidir.
• Topu, iki elinizle göz hizasında ve biraz şut atacağınız yöne dönük olarak tutmalısınız.
• Şut atmak için kullanılan elle aynı taraftaki ayak, öbür ayağınızın biraz önünde olmalıdır.
• Dizleriniz bükülü vaziyette ve yine el bilekleri geriye bükülü olarak topu yukarıda tutmalıdır.
• Şut atarken, bacaklar gergin vaziyette ayakuçlarına kalkarak, yine kollar, mümkün olduğunca gergin atıştan sonra topu takip etmeli ve top parmak uçlarınızla eli terk etmelidir.
2. Sıçrayarak Şut
Bloklara karşı en verimli yapılabilen ve hücumun en etkili silahı olan şut çeşididir. İyi bir sıçrayışla şut atabilmek için, dayanıklı ve koordineli ayak, kol, omuz, sırt kaslarına sahip olmak yararlı olacaktır

Basketbol, izleyenlere ve oynayanlara keyif veren bir takım sporu. Her saniyesinde mücadelenin üst düzeyde olduğu basketbol, her spor dalının olduğu gibi kendisine has terim ve kurallara sahip. Basketbol sahasından pas türlerine şut seçeneklerinden istatistiklerdeki metriklere kadar geniş bir jargona sahip olan basketbol terimleri sözlüğümüze başlayalım!

Basketbol Terimleri Sözlüğü

Alley - Oop

Hücum oyuncusunun topu potaya yakın bir noktaya atması ve bir diğer hücum oyuncusunun havadayken topu yere sektirmeden smaçla sayı yapmasına alley-oop denir. 

Asist

Hücum oyuncusunun, takım arkadaşına verdiği ve arkadaşının sayı atmasıyla sonuçlanan pastır.

Back Court

Arka saha olarak çevrilen back court, takımın savunma yaptığı yarı sahaya denir. Hücum eden takımın, rakip yarı sahaya geçtikten sonra kendi yarı sahasına geri dönmesi ise top kaybına sebep olan “Back Court Violation” olarak adlandırılır.

Bench

Yedek oyuncuların oturduğu banka, bench denir. Yedek oyuncuların maça girdikten sonra bulduğu sayılar için de “benchen gelen sayı” ifadesi kullanılır.

Boxout

Rakip oyuncu ile pota arasında, vücut kullanılarak pozisyon alınmaya denir. Bu sayede rakibin ribaunt alması engellenir.

Boyalı Alan

Basketbol sahasında yer alan ve kendisine ait bazı kuralları olan bir yer, boyalı alan. Serbest atış çizgisi, pota ve yan şerit çizgileri arasında, genellikle renkli olarak belirtilen alandır. Savunma ve hücum oyuncusunun burada 3 saniyeden fazla kalamama kuralı sebebiyle buraya 3 Saniye Koridoru da deniyor.

Blok

Savunma oyuncusunun, hücum oyuncusunun şutunu engellemesidir. 

Buzzer

Hücum süresi dolması, periyot & maç başlaması ve bitmesi anlarında çalan uyarı sesidir. Uyarı çalmadan hemen önce topun potaya gönderilmesi ve uyarı esnasında sayı olması durumuna ise “Buzzer Beater” denir.

Charging

Hücum eden takımdan bir oyuncunun savunma oyuncusuna faul yapması durumuna verilen isimdir. Hücum faul olarak çevrilmektedir.

Crossover

Elinde top olan hücum oyuncusunun bacak arası, önden, arkadan gibi çeşitli yöntemlerle el değiştirmesi ve savunma oyuncusundan topu saklamasıdır.

Double - Double

Bir oyuncunun istatistiklerdeki metriklerin ikisinde 10’un üzerine çıkması durumudur. Asist, sayı, top çalma, ribaunt, blok istatistiklerinden ikisinin çift haneli olmasıdır. İstatistiklerde 3 metrikte çift haneli sayılara ulaşmaya “Tripple - Double”, 4 metriktekine “Quadruple - Double”, hepsinde 10’un üstüne çıkmaya “Quintuple - Double” denir.

Double Dribble

Topu çift elle sektirmek veya top sürdükten sonra topu tutup tekrar sürmeye başlamakla oluşan kural hatasıdır.

Double-Team

Rakip oyuncuya ikili savunma yaparak baskı oluşturma.

Dribbling

Sektirerek top sürme hareketidir.

Fadeaway

Hücum oyuncusunun sıçradıktan sonra geriye çekilerek şut atmasına denir.

Fastbreak

Hücum takımının hızlı bir şekilde hücuma kalkıp savunma takımını hazırlıksız yakalanmasıdır.

Jump Shot

Hücum oyuncusunun zıplayarak kullandığı şut türüdür.

Panya

“Backboard” olarak da geçen, pota çemberinin arkasında yer alan kare alan. Bu kareye çarptırılarak giren atışlara “panyalı şut” denmektedir.

Penetration

Hücum oyuncusunun hızlı bir şekilde potaya doğru hareketlenmesi, “penetre etmesi”. 

Pick&Roll

Hücum takımında bir oyuncunun, topu tutan takım arkadaşının yanına gelip perdeleme yaptıktan sonra potaya doğru hareketlenip pası alıp sayı yapmasına denir.

Ribaunt

Potadan veya çemberden seken topun savunma veya hücum oyuncusu tarafından kontrol edilmesidir. Hücum eden takım topu alırsa hücum ribaunt, savunma yapan takım topu alırsa savunma ribauntu olur.

Screen

Perdeleme olarak Türkçe’ye geçen “screen” hücumdayken rakip oyuncuyu engelleyerek takım arkadaşına pozisyon yaratma ve savunma oyuncusundan kurtulma hareketidir.

Serbest Atış

Bir puan değerinde olan ve faul sonrasında ortaya çıkan atış türüdür. “Serbest atış çizgisi” denilen yerden atılır.

Smaç

Hücum oyuncusunun sıçrayarak doğrudan potaya tutunup topun potaya bırakmasıdır. 

Time Out

Maç içerisinde mola almaktır.

Turnike

Hücum oyuncusunun topu sürdükten sonra tutup iki adım attıktan sonra sayı yapmasıdır.

Turnover 

Kurallara aykırı hareket etme (3 saniye - 9 saniye gibi), topu dışarı çıkarma veya rakibe kaptırmaya “turnover” yani “top kaybı” denir.

Merak ettiğin basketbol ile ilgili terimleri öğrendin. Şimdi sıra bunları pratikle mükemmeleştirmekte! Hemen Yalı Spor’da basketbol ürünlerini ziyaret et ve en iyi ekipmanlarla sahanın yıldızı olmak için alışverişe başla!

Basketbolda oyuncular topu çembere göndererek sayı almak için uğraşır. Savunma yapan takım ise, sayıyı engellemek ve topu kazanmak için hamleler yapar. Sağıyı engellemek için yapılan en temel hareketlerden bir tanesi de bloktur.

Blok nasıl yapılır?

Blok, savunma yapan oyuncuların en çok tercih ettiği temel hareketler arasında yer alır. Blok yapacak oyuncu, genellikle uzun boylu ve çevik olur. Blok hareketini gerçekleştirdiği zaman da taraftar karşısında büyük beğeni toplar. Blok, genellikle uzun boylu oyuncuların hücum yapan takımını kendi tarafından karşılayarak rakibinin çembere şut atmasını engellemek için elleri ile topu engelleme hareketidir.

Blok yaparken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Blok yapan oyuncu rakibine sert bir temasta bulunmaz. Yapacağı temasın tamamını topa yapması gerekir. Fakat oyuncu top yerine rakibine temasta bulunursa faul olur. Aynı zamanda oyuncular blok yaparken oyuncuların da hücum ile faul kazanma şansı olur. Bu konularda oyuncuların dikkatli davranması gerekir. Bir oyunda çok fazla blok yapılmaz. Blok yapılması gereken zamanın doğru belirlenmesi gerekir.

En iyi blok atma teknikleri nelerdir?

Basketbolda kritik anlarda yapılan blok, oyunun seyrini tamamen değiştirebilir. Doğru zamanda doğru hamle yapmak bu anlamda çok önemlidir. Blok yapacak kişinin yükseklere kadar sıçrayabilmesi çok önemlidir. Takipten kısa bir süre sonra sıçramak sizi fark yemekten kurtarabilir. İyi bir blok yapabilmek için öncelikle oyuncunun özgüveninin yüksek olması gerekir.

Uzun boy avantajını kullanan pek çok oyuncu, kritik anlarda blok basarak oyunun seyrini değiştirebilir. Takipçilik ve gizlilik ile blok basma imkanınız da artar. Arkasından gizlice geldiğiniz oyuncu blok karşısında çaresiz kalır. Her zaman blok basamayabilirsiniz. Bu nedenle farkındalık oldukça önemlidir.

Basketbolda blok kuralları nelerdir?

Blok, top eldeyken ve yükselirken yapılır. Top inişe geçtikten sonra da yapılan müdahaleler genellikle basketi önlemeye yönelik olur ve rakibin hanesine bu durum artı olarak yansır.

Turnikelerde top panyaya çarpmadan önce topa vurulursa yapılan blok geçerli olur. Ama çarptıktan sonra topa dokunulursa da basketi engelleme sayılır.

Blok yapılırken şiddetli bir şekilde rakibe vurulursa ya da yanlışlıkla rakibe temas edilirse faul sayılır.